De kostuums voor onze voorstelling ATMEN worden vakkundig ontworpen door Jessica Helbach. Met haar achtergrond in fashion design en beeldende kunst gedijt ze op het grensgebied tussen kunst en mode. Jessica en Nicole Beutler, beide interdisciplinaire kunstenaars, vormen al meer dan tien jaar een succesvol team en hebben een uitstekende samenwerking.
Dit interview biedt een dieper inzicht in het creatieve proces van Jessica bij het ontwerpen van de kostuums voor ATMEN.
Kun je ons een korte preview geven over je ontwerpen tot nu toe?
Kostuums ontwerpen voor ATMEN is best wel een uitdaging. In ATMEN wordt de hoofdrol gespeeld door de natuur. De performers, de kostuums en de muziek is daaraan ondergeschikt. Ik kan de zangers en dansers dus niet te uitgesproken of spectaculair aankleden, want ze mogen niet té aanwezig zijn. Tegelijkertijd moeten ze wel aanwezig genoeg zijn om de aandacht van de toeschouwer vast te houden. Het is zoeken naar de juiste balans.
Wat als de mens moet overleven, welke spullen zijn dan bruikbaar? Voor nu heb ik een heleboel onderdelen verzameld waarmee de performers zich kunnen verstoppen. Zo heb ik groen-beige-achtige ghillie suits, legertentjes, een kap van een kinderwagen…. Het zijn objecten die je om je lichaam kan dragen om jezelf te beschermen tegen “whatever threat”.
Aan de andere kant gaat ATMEN over transitie en overgang. Wat als de mens in transitie is naar een andere levensvorm? Hoe ziet een mens-dier, een mens-object of mens-machine eruit? Dat ben ik nu aan het onderzoeken met verschillende materialen en vormen.
Het uiteindelijke beeld zal denk ik bewegen van mensen die van alles aantrekken om zich te verstoppen en te beschermen naar mensen die qua uiterlijk steeds moeilijker te duiden zijn. Mensen waarbij horens uit hun hoofd groeien, een vacht hebben of die handen hebben die er niet meer menselijk uitzien.
Waar haal jij je inspiratie vandaan voor het ontwerpen van de kostuums van ATMEN?
Vorig jaar ben ik met het creatieve team van ATMEN vijf dagen in het oerbos in Polen geweest. Deze ervaring heeft veel indruk op me gemaakt. We vertrokken met een gids het bos in, er waren geen paden, veel omgevallen bomen, het begon te regenen en het werd koud. Ik werd angstig en kreeg het gevoel dat zodra ik de gids kwijt zou raken mijn overlevingskansen niet groot zouden zijn. In dat bos realiseerde ik me hoe bedreigend de natuur kan zijn en voelde ik hoe klein en nietig de mens eigenlijk is. Ineens begon ik het belang in te zien van het hebben van goed materiaal. Dat je iets bij je hebt waarmee je je droog kan houden, waarmee je een vuurtje kan maken. Dat materiaal kan van levensbelang zijn. Dit vormde voor mij een grote inspiratie voor de kostuums van ATMEN, waarbij de performers ook ronddwalen in een verlaten gebied waar de natuur de baas is.
Wat is jouw persoonlijke relatie met het onderwerp van ATMEN?
Ik maak me heel veel zorgen om het klimaat. Ik word er verdrietig en somber van, misschien heb ik bij vlagen wel last van klimaatdepressie. Dat Nicole voorstellingen maakt over dit thema vind ik fantastisch. De vorige voorstelling van de trilogie, GINKGO, was heel complex. Het ging over de rouw en het verdriet dat je voelt wanneer je realiseert dat het te laat is. Maar in ATMEN zien we dat het einde van de mens niet het einde van de planeet is. Dat is wel een hoopvol scenario. Ik ben zeer gehecht aan mensen en aan het leven, maar misschien nog wel meer aan deze planeet.
In hoeverre hou je rekening met het klimaat in je eigen ontwerpen?
Dat is een eindeloze struggle. Ik probeer zo veel mogelijk te werken met tweedehands materiaal. Het grappige is dat ik dat altijd al deed, in de jaren 80 toen ik studeerde, was er ook al een liefde voor tweedehands spullen. Toen ging het meer over het uiterlijk van de kleding, het romantische verlangen naar vroeger. Sindsdien ben ik altijd blijven werken met tweedehands kleding. Voor theaterproducties kijk ik vaak of ik een mix kan maken, een aantal nieuwe en een aantal oude items. Dat is een concessie die ik doe voor het creëren van een sterk beeld. Voor ATMEN is het gebruik van tweedehands materiaal vrij voor de hand liggend. De kostuums hoeven geen heldere kleuren te hebben of “flashy” te zijn.
Daarnaast denk ik dat kunst een belangrijke rol te vervullen heeft in de klimaatcrisis. (Te veel aan) spullen worden vaak gekocht met als doel ons een hogere status te geven of om ons mooier te maken. We shoppen om een bepaalde leegte op te vullen. Maar als je tevreden bent heb je eigenlijk maar heel weinig nodig, maar zo voelen wij ons niet. Kunst kan helpen om die leegte minder te voelen.