uit: Volkskrant , door Annette Embrechts
11 juli 2014
Soms heb je voorkennis nodig om een voorstelling op waarde te schatten. Nicole Beutler gebruikt voor haar nieuwe choreografie 5: ECHO, gepresenteerd in Julidans, twee belangrijke inspiratiebronnen uit de Nederlandse dansgeschiedenis van de jaren 70: de radicale, vaak verstilde Carré-solo's van danseres Ellen Edinoff en haar man Koert Stuyf, en het vrouwensextet Vermiljoen (1978) van Bianca van Dillen, gemaakt in Felix Meritis, met stapjes, sprongen en caleidiscopische figuren bij een cirkelrand. Niet dat Beutler uit is op een remake. Ze heeft op basis van foto's, recensies, notitieboekjes en schaarse videobeelden een eigentijdse voorstelling gemaakt, waarin het verleden echoot.
Ontwerper Theun Mosk vat dat samen in zijn decor met diepte: in een glijzende grijze ruimte verschijnen cirkelprojecties (in Vermiljoen) op verschuivende vitrages, als lens naar verte of verleden. Soms verschijnen schimmen achter sluiers, een glimp van vroeger, van de prachtige openingssolo van Kelly Hirina, die zich trots en naakt langzaam omhult met een ragfijne witte doek.
Ze speelt met roze verentooi terwijl ze losgeknipte zinnen citeert uit recensies over Edinoff's werk: 'Verloren tijd bestaat niet' en 'Huid en spieren, staal en rubber, stof en notenhout'. Wie de link mist naar kritieken van toen ziet een raaskallende maar nog steeds intrigerende danseres. Voor kenners staat hier een sterke dame, zich bewust van haar legendarische voorgangster, die als ze rondzwiert in wijde doek toch ook genoeg heeft aan zichzelf.
De overgang naar het tweede deel met zes dansers vereist nog aandacht; 5: ECHO is nog geen geheel. De drie mannen en drie vrouwen schuiven niet helemaal stand- en stapvast rond. Hun felgekleurde costuums contrasteren met de grijze omgeving. Pas als op het achterdoek beelden verschijnen van een latere versie van Vermiljoen begrijp je de connectie: deze dansers voeren variaties uit op patronen van toen.
De sprongen en bloemfiguren hebben een oorsprong maar missen overtuiging en eigenheid. Die kan komen als de dansers het werk naar zich toe durven trekken. Het verleden mag geen molensteen worden. Begin deze week presenteerden de Israëliërs Niv Sheinfeld en Oren Laor ook een herinterpretatie in Julidans, van Two Room Apartment uit 1987. Zij trokken dat duet speels naar zich toe. De diepere betekenis, over het trekken van grenzen, kreeg dankzij de opgelaaide Israëlisch-Palestijnse crisis actualiteit. Iets van die urgentie kan 5: ECHO gebruiken.