uit: De Standaard, door Liv Laveyne
16 november 2012
Haar naam is collectieve geschiedenis: Antigone. De tragische heldin, die haar leven gaf voor het hogere doel door haar dode broer te begraven tegen het koninklijke gezag in. Maar wie herinnert zich nog haar zus, Ismene? Nicole Beutler en Ulrike Quade geven haar eerherstel.
Voor deze tragedie van Sofocles vonden choreografe Nicole Beutler en figurentheatermaakster Ulrike Quade inspiratie bij het Japanse bunraku, traditioneel poppentheater voor volwassenen. De poppen die Watanabe Kazunori voor deze Antigone maakte, zijn even tijdloos als hedendaags. Broer Polyneikes is een strijder in camouflagebroek. Hij voelt het knikken van zijn houten hand, kijkt zijn manipulator aan en werpt zich in de strijd. Hij tuimelt, zweeft, doorklieft de lucht zoals in de beste jongensfantasie.
Drie dansers manipuleren de pop, al weet je in alle heftigheid soms niet wie wie manipuleert –pop of mens. Maar behalve de fictie van de actieheld dringt ook de realiteitvanhet oorlogsgeweld binnen als Polyneikes sneuvelt. Het geluid van bombardementen en mitrailleurgeschut geselen de pop en onze oren. Tot de drie dansers schokkend met de pop neerzijgen. Dit is poppenspel zoals we het zelden eerder zagen. Een stomp in de maag.
Poppenspelers/dansers Hillary Blake Firestone, Michele Rizzo en Cat Smits hanteren de drie poppen meticuleus en doen hen tot leven komen in het kleinste gebaar. Zoals wanneer Ismene (met donkere zonnebril) in de rouwstoet een laatste blik werpt op haar zus Antigone, die zich verhangen heeft. Mens en materie, danser en pop, ze verdubbelen en ontdubbelen. Zoals een pop door een mens gemanipuleerd wordt, zo bepaalt in de tragedie het lot het handelen van de mens.
Deze Antigone behoudt de klassieke opbouw van de tragedie, geritmeerd met tekstfragmenten en koorliederen. In ‘Het lied van de mens' staat Antigone op tegen de autoriteit in ware gabber jump style. Al is ze soms iets te illustratief, deze voorstelling blinkt uit in de mix van disciplines, van oud en nieuw, Oost en West.
De mening van de maaksters komt het duidelijkst naar voren als Ismene – pop en speelster samen rokend – terugblikt op haar leven en dat van haar zus. Waar Antigone de geschiedenis inging als martelares, als zelfmoordactiviste, is zij die voor het leven koos in de vergetelheid geraakt. Alleen jammer dat Beutler en Quade die consequentie niet verder doordrijven. Ook zij kozen als titel Antigone, waar Ismene had kunnen prijken.